Będą normy emisji przy paleniu węglem w piecu?

Ustawa antysmogowa, czyli nowelizacja ustawy środowiskowej dająca samorządom możliwość wprowadzenia norm dla kotłów i pieców do ogrzewania, już zyskała miano przełomowej. Bo rzeczywiście oznacza ona przełom w walce lokalnych władz o czyste powietrze. Dla gminy uzdrowiskowej, takiej jak Nałęczów, to szczególnie ważne zmiany.

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę na początku października 2015 roku. Jak można przeczytać w komunikacie Kancelarii Prezydenta RP, „władze lokalne, uwzględniając potrzeby zdrowotne mieszkańców oraz oddziaływanie na środowisko, będą mogły wprowadzać na konkretnym terenie normy techniczne, emisyjne i jakościowe dla instalacji spalania paliw. Takie rozwiązania powinny przyczynić się do ograniczenia emisji szkodliwych substancji”.

Przyczyny zanieczyszczenia powietrza

Z danych dla Lubelszczyzny wynika, że tzw. emisja niska zanieczyszczeń powietrza pochodzi głównie z lokalnych kotłowni węglowych i indywidualnych palenisk domowych (najczęściej o niskiej sprawności), opalanych węglem bardzo złej jakości lub wręcz śmieciami. Wielkość tej emisji jest trudna do oszacowania, wynosi od kilku procent na terenach o rozwiniętej sieci ciepłowniczej do kilkudziesięciu procent na obszarach, których nie obejmują centralne systemy ciepłownicze, czyli przede wszystkim na wsi i w małych miastach, tj. Nałęczów.

Specjaliści podkreślają, że niska emisja zanieczyszczeń znajduje odzwierciedlenie we wzrostach stężeń dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego w sezonie grzewczym, szczególnie widocznych dla skupisk budynków mieszkalnych. Mają rację. Wystarczy przespacerować się wieczorem po Nałęczowie, aby poczuć różnicę w jakości powietrza w różnych punktach miasta. A przecież to dopiero jesień, jeszcze nie ma mrozu.

Badania prowadzone przez Państwową Inspekcję Sanitarną oraz Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie potwierdzają, że sezonowe różnice poziomu stężeń SO₂ i pyłu mogą być nawet kilkukrotne. Podobna zależność dotyczy stężenia arsenu, kadmu, niklu, ołowiu, benzo(a)pirenu.

Nałęczów stawia na gaz

W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nałęczów” ustalano, że zaopatrzenie w ciepło do celów grzewczych i gospodarczych ma pochodzić ze źródeł lokalnych i kotłowni osiedlowych ‑ nie planuje się budowy centralnego systemu zaopatrzenia w ciepło. Wprowadzono zasadę stosowania jako źródła ciepła energii elektrycznej, gazu przewodowego, biopaliw lub energii odnawialnych, z wykluczeniem paliw stałych nie będących biopaliwem. Rekomenduje się także stosowanie gazu jako najbardziej ekonomicznego paliwa do ogrzewania zabudowy jednorodzinnej, wielorodzinnej i usług.

Na obszarze miasta i gminy Nałęczów nie dopuszcza się
w nowo lokalizowanych budynkach oraz w lokalnych kotłowniach
stosowania palenisk na paliwo stale, z wyjątkiem biopaliw stałych.

Problemem pozostają jednak nadal używane przez mieszkańców stare piece i kotłownie. Dzięki możliwości wprowadzania wymogów emisyjnych, ustawa antysmogowa daje samorządowi Nałęczowa narzędzie do wyeliminowania najbardziej uciążliwych urządzeń grzewczych. Pytanie, czy miasto zdecyduje się na taki krok. Odpowiednie zapisy musiałyby się znaleźć w uchwale Sejmiku Województwa Lubelskiego.

Zmiany w Prawie ochrony środowiska

Zgodnie z nowelą ustawy Prawo ochrony środowiska:

1. Sejmik województwa może, w drodze uchwały, w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi lub na środowisko, wprowadzić ograniczenia lub zakazy w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw.
2. Projekt uchwały, o której mowa w ust. 1, opracowuje zarząd województwa. Zarząd województwa przedstawia projekt uchwały do zaopiniowania właściwym miejscowo wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast i starostom.
3. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta i starosta są obowiązani do wydania opinii w terminie miesiąca od dnia otrzymania projektu uchwały, o którym mowa w ust. 2.
4. Niewydanie opinii w terminie, o którym mowa w ust. 3, oznacza akceptację projektu uchwały.

Uchwała, o której mowa w ust. 1, określa:

1)     granice obszaru, na którym wprowadza się ograniczenia lub zakazy, o których mowa w ust. 1;

2)     rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy, o których mowa w ust. 1;

3)     rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub których stosowanie jest zakazane na obszarze, o którym mowa w pkt 1, lub parametry techniczne lub rozwiązania techniczne lub parametry emisji instalacji, w których następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania na tym obszarze.

Uchwała może także określać:

1)     sposób lub cel wykorzystania paliw, który jest objęty ograniczeniami określonymi w uchwale;

2)     okres obowiązywania ograniczeń lub zakazów w ciągu roku;

3)     obowiązki podmiotów objętych uchwałą w zakresie niezbędnym do kontroli realizacji uchwały.

Uwaga. Uchwała nie ma zastosowania do instalacji, dla których wymagane jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego albo pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, albo dokonanie zgłoszenia.

Jak wynika z przytoczonych zapisów, gmina Nałęczów może mieć wpływ na uruchomienie administracyjnej procedury ograniczenia używania urządzeń grzewczych, które zanieczyszczają powietrze w uzdrowisku. Będzie to jednak skomplikowane.

Lepszym rozwiązaniem wydaje się zapisanie takiego celu w przygotowywanym Planie Gospodarki Niskoemisyjnej i zachęcanie właścicieli nieruchomości, aby stopniowo unowocześniali instalacje. Argumentem za podjęciem takich działań  jest duża pula dotacji unijnych m.in. na wymianę i modernizację pieców oraz kotłowni, które gmina może obecnie pozyskać.

Autor: Magda Sowińska